Lustrzanki cyfrowe a aparaty bezlusterkowe: co jest lepsze?

System EOS R, który obejmuje zarówno aparaty APS-C, jak i pełnoklatkowe, umożliwia korzystanie z szerokiej gamy aparatów bezlusterkowych zapewniających nowe korzyści zarówno profesjonalistom, jak i amatorom. Niezależnie od tego, czy chcesz wymienić starszy aparat czy zamienić kompaktowy aparat na inny z wymiennymi obiektywami, musisz podjąć decyzję, co jest lepsze: aparat bezlusterkowy czy tradycyjna lustrzanka cyfrowa?

Aby ułatwić dokonanie wyboru, przyjrzymy się różnicom między lustrzankami cyfrowymi i aparatami bezlusterkowymi, które przedstawi Mike Burnhill, starszy specjalista ds. produktów w firmie Canon Europe.

• Lustrzanka cyfrowa a aparat bezlusterkowy: wymiary i waga korpusu
• Mocowanie obiektywu: czy aparat bezlusterkowy jest lepszy niż lustrzanka cyfrowa?
• Obiektywy i zgodność: czy można używać obiektywów lustrzanek cyfrowych w aparacie bezlusterkowym?
• Wizjery optyczne i elektroniczne: które są lepsze?
• Jakość obrazu: czy aparaty bezlusterkowe robią lepsze zdjęcia?
• Autofokus: aparat bezlusterkowy a lustrzanka cyfrowa
• Migawka mechaniczna a migawka elektroniczna
• Czas pracy akumulatora: lustrzanka cyfrowa a aparat bezlusterkowy
• Aparat bezlusterkowy a lustrzanka cyfrowa: dokonywanie wyboru

– Jedną z najważniejszych kwestii związanych z lustrzankami cyfrowymi jest to, że mają one lustro lub pryzmat, które kierują światło do wizjera – wyjaśnia Mike. – Lustro jednak musi mieć miejsce na wykonanie obrotu i odsłonięcie matrycy. Wyeliminowanie tego typu elementów pomaga zmniejszyć rozmiar i wagę aparatu, zwłaszcza w przypadku porównywania aparatów EOS R7 i EOS R10 z podobnymi lustrzankami cyfrowymi, takimi jak Canon EOS 7D Mark II lub EOS 90D – dodaje.

Autorka treści związanych ze stylem życia Diana Millos wykorzystała aparat EOS R10 do fotografowania kultury i architektury Andaluzji. – EOS R10 wygląda prawie jak zabawka, gdy przechodzisz na niego z aparatu o dużej masie, takiego jak EOS 80D, z którego korzystam. Podoba mi się to, że jest mały i lekki, a mimo to jest równie wydajny – mówi Diana Millos.

Mocowanie EF stosowane w lustrzankach cyfrowych firmy Canon zostało wprowadzone w 1987 roku, więc jest to system o bardzo ugruntowanej pozycji. Na rynku są setki zgodnych obiektywów, w tym obiektyw EF, który obejmuje niemal każdą ogniskową, oraz gama bardziej kompaktowych i często tańszych obiektywów EF-S do lustrzanek cyfrowych EOS z matrycą APS-C.

Mocowanie RF stosowane w aparatach systemu EOS R wprowadziło jednak wiele innowacji. – Mocowanie RF zostało zaprojektowane z myślą o przyszłości. Poprawia szybkość komunikacji między aparatem a obiektywem oraz zapewnia dodatkowe styki, co pozwala obsłużyć więcej funkcji – wyjaśnia Mike. Są to między innymi znacznie szybszy autofokus, cyfrowy optymalizator obiektywu w czasie rzeczywistym oraz ulepszone funkcje sterowania, takie jak regulowany pierścień sterowania na obiektywie RF.

Zamiast nieustanie uwzględniać obecność lustra między mocowaniem i matrycą w lustrzance cyfrowej, projektanci mogą umieszczać obiektywy RF bliżej matrycy w swoich projektach, co przekłada się na lepsze parametry optyczne. W rezultacie opracowano szybsze, jaśniejsze obiektywy o wyjątkowej jakości, a także przełomowe obiektywy, takie jak model RF 5.2 mm F2.8L DUAL FISHEYE, który rejestruje obraz 180° VR w zgodnych aparatach pełnoklatkowych.

Jeśli masz już obiektywy EF lub EF-S, możesz bez problemu używać ich z aparatami bezlusterkowymi EOS R – bez utraty jakości i funkcjonalności – dzięki zastosowaniu adapterów mocowania EF-EOS R. Umożliwia to także łączenie i dopasowywanie określonych obiektywów z obu formatów (szczególnie jeśli masz ulubiony lub specjalistyczny obiektyw, który nie jest jeszcze dostępny w wersji z mocowaniem RF) i wykorzystywanie zalet obu rozwiązań. Dostępny jest nawet adapter mocowania z pierścieniem regulacji na obiektywie oraz z wsuwanymi filtrami szarymi i polaryzacyjnymi. Zwiększa to wszechstronność obiektywów EF w porównaniu z takimi samymi obiektywami w lustrzance cyfrowej.

Należy jednak pamiętać, że nie można używać obiektywów RF z lustrzanką cyfrową. Jeśli więc dany obiektyw RF przypadnie Ci do gustu, musisz wybrać aparat bezlusterkowy z systemu EOS R.

Lustrzanki cyfrowe mają wizjery optyczne, które są preferowane przez niektórych fotografów, ponieważ zapewniają bezpośredni obraz ujęcia. W przeszłości wizjery elektroniczne (EVF) używane w aparatach bezlusterkowych cierpiały z powodu takich niedociągnięć jak opóźnienia, jednak stają się one coraz lepsze. Najnowsze aparaty systemu EOS R mają wizjery elektroniczne o wysokiej częstotliwości odświeżania (do 120 kl./s), co oznacza, że nie występuje w nich żadne zauważalne opóźnienie. Mają też swoje zalety.

Jeśli używasz aparatu z systemu EOS R, funkcja symulacji ekspozycji umożliwia podgląd obrazu z zastosowaną ekspozycją, stylem obrazów i innymi ustawieniami – zarówno w wizjerze, jak i na tylnym ekranie LCD. W lustrzance cyfrowej symulacja ekspozycji działa w przypadku korzystania z tylnego ekranu w trybie Live View, ale nie w wizjerze. Wizjer elektroniczny pozwala także skomponować ujęcie i ustawić ostrość w warunkach słabego oświetlenia, które są zbyt ciemne, by można było zobaczyć obraz przez wizjer optyczny. Podczas nagrywania filmu wizjer elektroniczny w aparatach EOS R zapewnia to samo wsparcie ręcznej regulacji ostrości, co profesjonalne kamery Cinema EOS firmy Canon.

Dani Connor, fotograf dzikiej przyrody, który z aparatem EOS R7 wybrał się na poszukiwanie zagrożonego rysia iberyjskiego, odkrył, że praca z wizjerem elektronicznym całkowicie zmieniła jego sposób fotografowania.

– Dzięki wizjerowi w lustrzankach cyfrowych często łatwiej jest wykonać zdjęcie testowe i sprawdzić obraz na tylnym ekranie, zanim podejmiemy decyzję o zmianie ustawień – mówi. – Jednak w przypadku aparatu bezlusterkowego można zobaczyć efekt zmiany ustawień bez konieczności patrzenia przez wizjer.

Jeśli muszę szybko reagować podczas fotografowania dzikiej przyrody lub oświetlenie ciągle się zmienia, mogę szybko dostosować czułość ISO lub czas naświetlania i zobaczyć, jak będzie wyglądało moje zdjęcie – dodaje Dani.

– Rejestrowanie obrazów za pomocą obu systemów nie różni się w sposób radykalny pod względem jakości obrazu, ale wszystko inne ma znaczenie – mówi Mike.

– Przykładowo dzięki mocowaniu RF jedną z zalet szybkiej komunikacji między obiektywem a aparatem jest możliwość korzystania z funkcji korekcji w aparacie w czasie rzeczywistym w przypadku pojawienia się problemów optycznych, takich jak dyfrakcja lub aberracja. To natychmiastowe przetwarzanie oznacza, że w pewnym stopniu w nowych aparatach można uzyskać lepszą jakość obrazu – dodaje.

Podobnie w niektórych sytuacjach aparaty bezlusterkowe, takie jak EOS R7, które mogą rejestrować serie zdjęć z szybkością do 15 kl./s (migawka mechaniczna) i 30 kl./s (migawka elektroniczna) z obsługą funkcji AF ze śledzeniem obiektów, z większym prawdopodobieństwem zapewnią użyteczne obrazy niż modele EOS 7D Mark II i EOS 90D, które umożliwiają zapis serii zdjęć z szybkością do 10 kl./s.

Aparaty bezlusterkowe z systemu EOS R, w tym EOS R5, EOS R6 Mark II, EOS R8 i EOS R7 i EOS R10, używają najnowszego systemu autofokusa Dual Pixel CMOS AF II firmy Canon, w którym każdy piksel w matrycy jest wykorzystywany zarówno do regulacji ostrości, jak i przetwarzania obrazu – w przeciwieństwie do ustawiania ostrości w wizjerze na podstawie detekcji fazy w konkretnych punktach w takich aparatach jak EOS 7D Mark II i EOS 90D.

Jedną z największych zalet tych aparatów bezlusterkowych jest możliwość wyboru punktu AF w dowolnym miejscu kadru. – Nie jest to możliwe w lustrzance cyfrowej – wyjaśnia Mike. – Umożliwiają one także korzystanie z funkcji śledzenia twarzy, oczu i zwierząt. Można na przykład wybrać oko ptaka w locie i podążać za nim, co jest niemożliwe w przypadku lustrzanki cyfrowej.

Jednak niektóre profesjonalne lustrzanki cyfrowe mają oddzielny układ ustawiania ostrości, więc mimo iż ogólny system autofokusa może być ograniczony w porównaniu z rozwiązaniami w nowszych aparatach bezlusterkowych, to w pewnych sytuacjach może być szybszy dzięki temu specjalnemu układowi – dodaje.

Kilka lustrzanek cyfrowych – w szczególności EOS 90D i EOS-1D X Mark III – oprócz przysłon mechanicznych ma przysłony elektroniczne, ale zazwyczaj lustrzanki cyfrowe są wyposażone w przysłony mechaniczne. Wszystkie aparaty bezlusterkowe Canon z systemu EOS R mają oba rodzaje migawki.

W przypadku korzystania z migawki elektronicznej migawka mechaniczna jest zablokowana w położeniu otwartym, a obraz z matrycy jest odczytywany elektronicznie. Największą zaletą tego rozwiązania jest możliwość całkowitego wyciszenia procesu fotografowania – praca nie jest po prostu cichsza – jak w przypadku wyciszenia lub wytłumienia migawki po włączeniu opcji „subtelnego” fotografowania (opcja „S”) dostępnej w niektórych aparatach – ale całkowicie bezgłośna. Może to być nieocenione podczas fotografowania płochliwych zwierząt, dzieci lub wymagających ciszy fragmentów ceremonii ślubnej*.

Przysłony elektroniczne umożliwiają także szybsze wykonywanie zdjęć seryjnych. – W przypadku przysłon mechanicznych – mówi Mike – najszybszy możliwy czas w naszych lustrzankach cyfrowych to 16 kl./s w wysokiej klasy profesjonalnym aparacie EOS-1D X Mark III. Dzięki migawce elektronicznej model EOS R10 może pracować w tempie nawet 23 kl./s, a jest dużo tańszy. Z kolei model EOS R7 umożliwia fotografowanie z szybkością 30 kl./s, co odpowiada możliwościom aparatu EOS R3, innego profesjonalnego modelu, który jest trzykrotnie droższy – wyjaśnia.

Jednak podczas fotografowania dynamicznych wydarzeń z elektroniczną migawką problemem mogą być zniekształcenia obrazu (efekt „rolling shutter”). Szybko poruszające się obiekty, takie jak kij golfowy podczas uderzenia lub obracające się śmigło, mogą się poruszać w czasie odczytywania całego kadru, co powoduje zniekształcenie obrazu końcowego. Występowanie tego zjawiska zostało znacznie ograniczone w najnowszych aparatach bezlusterkowych, jednak w przypadku fotografowania dynamicznych ujęć zaleca się korzystanie z migawki mechanicznej.

Fotografowanie z migawką elektroniczną w niektórych warunkach sztucznego oświetlenia, zwłaszcza przy oświetleniu fluorescencyjnym, może być problematyczne, jeśli światło nie jest zgodne z fazą migawki. Z podobnych powodów korzystanie z lampy błyskowej z migawką elektroniczną może spowodować nierównomierną ekspozycję w całym kadrze.

Często mówi się, że lustrzanki cyfrowe umożliwiają dłuższą pracę na akumulatorze niż aparaty bezlusterkowe, głównie dlatego, że wizjer elektroniczny aparatu bezlusterkowego wymaga zasilania, a wizjer optyczny lustrzanki go nie potrzebuje. Jednak w praktyce czas pracy akumulatora zależy w dużej mierze od sposobu korzystania z aparatu. Na przykład korzystanie z lampy błyskowej powoduje większe zużycie energii w obu typach aparatów, a korzystanie z ekranu LCD lustrzanki zwykle wiąże się z większym zużyciem energii niż korzystanie z ekranu LCD w aparacie bezlusterkowym. Lustrzanka cyfrowa średniej klasy, taka jak EOS 90D, może zrobić 1200 lub więcej zdjęć z wizjerem i 450 zdjęć z wyświetlaczem LCD, natomiast bezlusterkowy model EOS R6 Mark II umożliwia wykonanie 450 zdjęć z wizjerem elektronicznym lub 760 zdjęć z wyświetlaczem LCD.

Różnica jest jeszcze większa na poziomie profesjonalnym: na przykład z wizjerem aparatu EOS-1D X Mark III można zrobić 2500 zdjęć na jednym ładowaniu akumulatora, jednak liczba ta spada do 600 zdjęć w przypadku korzystania z funkcji Live View w porównaniu z 620 zdjęciami w aparacie bezlusterkowym EOS R3 z wizjerem i 860 zdjęciami z wyświetlaczem LCD. Jeśli wolisz korzystać z tylnego ekranu LCD, aparaty bezlusterkowe mogą zapewnić więcej zdjęć na jednym ładowaniu akumulatora.

Zarówno aparaty bezlusterkowe, jak i lustrzanki cyfrowe mają swoje mocne i słabe strony. To, który z nich będzie lepszym rozwiązaniem, zależy w dużej mierze od rodzaju wykonywanych zdjęć i korzyści, jakie chcesz osiągnąć za pomocą wybranego aparatu/obiektywu.

Jeśli potrzebujesz lekkiego aparatu rejestrującego dużą liczbę klatek na sekundę do fotografii podróżniczej, idealnym rozwiązaniem może być aparat bezlusterkowy, taki jak EOS R10. Jeśli chcesz używać obiektywów RF nowej generacji, bezlusterkowy system EOS R jest dobrym wyborem, ponieważ ma dodatkowe funkcje, takie jak korekcja obrazu w aparacie i śledzenie AF, i umożliwia korzystania z ulubionych obiektywów EF dzięki adapterom EF-EOS R.

Jeśli chcesz wyświetlać podgląd obrazu w wizjerze z zastosowanymi ustawieniami fotografowania, odpowiedni będzie wizjer elektroniczny aparatu bezlusterkowego, ale tryb Live View na tylnym ekranie LCD lustrzanki cyfrowej spełni taką samą funkcję. Z kolei wizjer optyczny lustrzanki cyfrowej nie ma żadnych opóźnień – nawet tak małych jak w najszybszych wizjerach elektronicznych aparatów bezlusterkowych – i umożliwia dłuższą pracę akumulatora.

Zaawansowane funkcje autofokusa, takie jak śledzenie oka zwierzęcia i śledzenie pojazdu, są dostępne tylko w najnowszych aparatach z systemu EOS R, ale specjalny układ AF w profesjonalnych lustrzankach cyfrowych może działać szybciej. Aparaty systemu EOS R dają swobodę fotografowania, umożliwiając wybór migawki elektronicznej lub mechanicznej, natomiast większość lustrzanek cyfrowych ma tylko migawkę mechaniczną. Jeśli bezszelestne fotografowanie jest dla Ciebie bardzo ważne, a nie fotografujesz dynamicznych wydarzeń, w przypadku których problemem może być efekt rolling shutter, migawka elektroniczna zapewni oczekiwane korzyści.

Od ergonomii po autofokus, od typu migawki po czas naświetlnia – jeśli to możliwe, wypróbuj interesujący Cię aparat, ponieważ nic nie zastąpi przetestowania urządzenia w praktyce.



* Mogą być generowane dźwięki inne niż dźwięki migawki (praca przysłony lub napędu obiektywu, dźwięk modułów elektronicznych itp.).