Podstawowe wskazówki i techniki dotyczące makrofotografii

Robione z bliska zdjęcia dowolnych obiektów – od owadów po kwiaty, żywność i przedmioty dostępne w domu – mogą ukazać zadziwiającą ilość szczegółów. Można by pomyśleć, że robienie udanych zdjęć makrofotograficznych wymaga użycia zaawansowanego sprzętu i profesjonalnych umiejętności, ale dzięki kilku poradom i wskazówkom każdy może robić niesamowite zdjęcia z bliska – nawet niedrogimi aparatami i obiektywami. Przeczytaj nasz przewodnik po makrofotografii, aby uzyskać wszystkie potrzebne informacje.

Aby uprościć całą procedurę, większość podstawowych aparatów firmy Canon ma tryb makrofotografii. Można go wybrać za pomocą pokrętła wyboru trybów lub w menu. Ten tryb optymalizuje wszystkie ustawienia pod kątem fotografii zbliżeniowej. Zaawansowana makrofotografia zwykle wymaga użycia obiektywu, który zapewnia powiększenie 1,0x. Oznacza to, że małe obiekty są odwzorowywane na matrycy aparatu w rzeczywistym rozmiarze. Umożliwia to ukazywanie obiektów w bardzo dużym powiększeniu – na ekranie lub wydrukach.

Niniejszy przewodnik zawiera odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące makrofotografii i fotografii zbliżeniowej, w tym w kontekście następujących kwestii:

1. Wybór sprzętu: bez względu na to, jaki zestaw posiadasz, możesz robić wspaniałe zdjęcia z bliska, ale zaawansowany aparat i specjalny makroobiektyw zapewnią lepsze rezultaty.
2. Znajomość ustawień: automatyczne tryby makro doskonale nadają się do zwykłej fotografii zbliżeniowej, ale włączenie trybu preselekcji przysłony (AV) lub trybu ręcznego (M) umożliwi kreatywną pracę.
3. Utrzymywanie wyostrzenia: niezawodne systemy automatycznej regulacji ostrości firmy Canon doskonale nadają się do wykonywania zdjęć ogólnych, ale w przypadku makrofotografii warto wypróbować takie funkcje, jak uwydatnianie wyostrzonych krawędzi czy sekwencja nastaw ostrości.
4. Edycja zdjęć: zdjęcia makrofotograficzne często zyskują na jakości dzięki edycji, ale nie trzeba być profesjonalistą w tym zakresie. Wystarczy skadrować zdjęcia, aby uwydatnić szczegóły. Z kolei funkcja punktowej korekty pomoże w dopracowaniu ostatecznego zdjęcia.

Do fotografii zbliżeniowej nie są potrzebne drogie aparaty i obiektywy. Najlepszym aparatem do makrofotografii jest aparat, który masz pod ręką. Wiele podstawowych aparatów automatycznych ma tryb makrofotografii, który umożliwia ustawianie ostrości już z odległości 1 cm. Aparat kompaktowy Canon PowerShot G7 X Mark III ma bardziej zaawansowany tryb makro. Obsługuje uwydatnianie wyostrzonych krawędzi, co umożliwia precyzyjne ręczne ustawianie ostrości (do tej kwestii wrócimy później).

Aparaty EOS z wymiennymi obiektywami zapewniają większą elastyczność podczas fotografowania z bliska, ponieważ można dobrać odpowiedni model do konkretnego zadania. Mają także odchylany ekran dotykowy, który umożliwia fotografowanie pod dowolnym kątem, a ponadto udostępniają opcje sekwencji nastaw ostrości i uwydatniania wyostrzonych krawędzi.

Aparat bezlusterkowy Canon EOS M50 Mark II to doskonała opcja w przystępnej cenie, zwłaszcza w połączeniu z obiektywem EF-M 28mm f/3.5 Macro IS STM. Obiektyw zapewnia większe powiększenie maksymalne (1,2x). Jest pierwszym na świecie modelem z autofokusem i wbudowaną diodową lampą błyskową do makrofotografii umożliwiającą oświetlanie obiektu.

Jakie są najlepsze obiektywy do makrofotografii?

• Canon RF 100mm F2.8L MACRO IS USM
• Canon RF 85mm F2 MACRO IS STM
• Canon RF 35mm F1.8 MACRO IS STM
• Canon EF 100mm f/2.8L Macro IS USM
• Canon EF-S 35mm f/2.8 Macro IS STM
• Canon EF-M 28mm f/3.5 Macro IS STM

W przypadku entuzjastów makrofotografii, którym zależy na bardziej kreatywnej pracy, doskonałym rozwiązaniem będą specjalne makroobiektywy i aparaty pełnoklatkowe firmy Canon. Pełnoklatkowe matryce w modelach Canon EOS RP i EOS R6 zapewniają obraz o niesamowitej jakości w przypadku pracy w słabym oświetleniu, dzięki czemu zdjęcia są pozbawione szumów nawet przy wysokiej czułości ISO. Oba modele zawierają także tryb sekwencji nastaw ostrości, który jest szczególnie przydatny w makrofotografii. Omówimy go nieco później. Wśród doskonałych obiektywów uzupełniających znajdują się modele Canon RF 35mm F1.8 MACRO IS STM i RF 85mm F2 MACRO IS STM. Zapewniają one maksymalne powiększenie na poziomie 0,5x i mają hybrydowe stabilizatory obrazu, które zapobiegają rozmyciu obrazu w przypadku fotografowania z ręki.

To samo dotyczy profesjonalnej klasy obiektywu Canon EF 100mm f/2.8L Macro IS USM do lustrzanek cyfrowych. W celu uzyskania bardzo dużego powiększenia (1,4x) można użyć najwyższej klasy obiektywu Canon RF 100mm F2.8L MACRO IS USM.

Tryb makrofotografii dostępny w wielu aparatach Canon dobrze spełnia swoją funkcję, ale w przypadku bardziej kreatywnego fotografowania z bliska przy użyciu aparatów dla entuzjastów lepiej przejąć kontrolę nad całym procesem. Korzystanie z trybów półautomatycznych i ręcznych może przynieść spore korzyści.

Szczególnym problemem jest to, że w przypadku fotografii zbliżeniowej głębia ostrości (odległość między najbliższym i najdalszym wyostrzonym punktem ujęcia) staje się bardzo mała, a w przypadku pracy w rzeczywistym trybie makro – ekstremalnie mała. Aby uzyskać maksymalną głębię ostrości, można włączyć tryb fotografowania Av (preselekcja przysłony) i wybrać wąską przysłonę w zakresie od f/16 do f/22. Jednak w słabszym świetle może być konieczne stosowanie dłuższych czasów naświetlania w celu uzyskania prawidłowej ekspozycji. Zasadniczo nie stanowi to problemu, jeśli do makrofotografii obejmującej kwiaty oraz do zdjęć zbliżeniowych jedzenia i martwej natury używamy statywu, jednak słabe oświetlenie może spowodować, że zdjęcia będą wyglądały niezbyt atrakcyjnie. W przypadku zdjęć w pomieszczeniach można doświetlić ujęcie lampą biurkową lub użyć wpadającego przez okno światła dziennego. Dobrym rozwiązaniem są także fotograficzne lampy diodowe, a także diodowe lampy do makrofotografii dostępne w niektórych obiektywach firmy Canon (o których wspomnieliśmy już wcześniej).

W przypadku makrofotografii insektów trzeba używać krótkiego czasu naświetlania w celu zatrzymania ruchu. Dotyczy to również innych żywych obiektów, a także makrofotografii ukazującej obraz w oku. Jednym ze sposobów na osiągnięcie tego celu w przypadku używania małego otworu przysłony jest zwiększenie czułości ISO w aparacie. Jednak zastosowanie wyższej czułości ISO może spowodować utratę drobnych szczegółów i zwiększenie ilości szumu na obrazie. W takiej sytuacji przydają się aparaty pełnoklatkowe, takie jak EOS RP lub EOS R6, której rejestrują obraz z niskim poziomem szumu.

Bardziej zaawansowanym rozwiązaniem jest użycie flesza lub lampy Speedlite. Poprawiają one oświetlenie, a ponadto dzięki krótkiemu błyskowi pozwalają unieruchomić obiekt na zdjęciu. Zgodna z większością makroobiektywów marki Canon lampa błyskowa Canon Macro Ring Lite MR-14EX II zapewnia doskonałą kontrolę nad zdjęciami zbliżeniowymi oraz efekt bezcieniowego oświetlenia w przypadku makrofotografii.

W przypadku fotografowania z bliska regulacja ostrości może sprawiać trudność i wymagać bardzo dużej precyzji ze względu na niewielką głębię ostrości. Aplikacja Canon Photo Companion zawiera przydatne narzędzie, które oblicza najbliższy i najdalszy punkt ostrości, głębię ostrości i odległość hiperfokalną na podstawie informacji o aparacie i jego ustawieniach.

W przypadku zdjęć martwej natury, takich jak makrofotografia żywności, warto umieścić aparat na statywie lub innej podstawie, aby zadbać o jego stabilność oraz zapobiec jego drganiom i rozmyciom obrazu. Aby całkowicie unieruchomić obiekty na obrazie, użyj dwusekundowego samowyzwalacza lub pilota zdalnego sterowania, dzięki któremu nie trzeba dotykać aparatu podczas fotografowania.

Nawet w przypadku korzystania ze statywu dotknięcie aparatu bezpośrednio przed ekspozycją może spowodować drgania. Z kolei w lustrzankach cyfrowych podobny efekt może wywołać uniesienie lustra. Dobrym połączeniem ustawień dostępnych w większości lustrzanek cyfrowych Canon jest użycie dwusekundowego opóźnienia samowyzwalacza i blokady lustra podniesionego. Lustro zostanie uniesione dwie sekundy przed zrobieniem zdjęcia, co zapewni wystarczająco dużo czasu na wyeliminowanie wibracji. W takich sytuacjach przydatna jest również aplikacja Canon Camera Connect, która umożliwia sterowanie aparatem z poziomu telefonu.

Gdy aparat jest unieruchomiony, autofokus może skutecznie działać w przypadku użycia jednopunktowego AF i ustawienia punktu ostrości w miejscu, które ma być najbardziej wyostrzone. Ręczna regulacja ostrości może zapewnić lepsze efekty, jak pokazano na filmie powyżej. Najnowsze aparaty EOS M i wszystkie aparaty bezlusterkowe z systemu EOS R firmy Canon mają opcję uwydatniania wyostrzonych krawędzi (obiektyw musi działać w trybie MF). Po włączeniu tej funkcji wyostrzone obszary będą wskazywane w wizjerze lub na tylnym ekranie, co umożliwi precyzyjne wyregulowanie ostrości. Można również korzystać z powiększonego podglądu wybranego obszaru, aby zoptymalizować proces ręcznej regulacji ostrości. Tę samą technikę można zastosować na tylnym ekranie lustrzanek cyfrowych Canon po włączeniu trybu Live View.

Nawet przy najdokładniejszej regulacji ostrości i bardzo małym otworze przysłony czasami nadal nie można uzyskać odpowiednio dużego zakresu ostrości. Jest to spowodowane bardzo małą głębią ostrości podczas fotografowania z bliska. Niektóre aparaty firmy Canon, w tym modele Canon EOS RP i EOS R6, udostępniają tryb sekwencji nastaw ostrości. Jest to doskonałe rozwiązanie w przypadku makrofotografii, ponieważ pozwala zarejestrować serię zdjęć z automatycznym przesuwaniem punktu ostrości na poszczególnych klatkach. Taką serię można scalić w jeden obraz na etapie edycji, uzyskując w ten sposób szerszą płaszczyznę ogniskowania.

Zdecydowaną większość zdjęć zrobionych z małej odległości lub w trybie makrofotografii można ulepszyć w ramach procesu edycji. Jeśli minimalna odległość ogniskowania obiektywu uniemożliwia zbliżenie się do obiektu na odpowiednią odległość, nie przejmuj się. Kreatywne kadrowanie na etapie edycji umożliwia usunięcie niepożądanych obrzeży obrazu i zachowanie tylko tego obszaru, na którym Ci zależy.

Nie ma rzeczy doskonałych. Podczas robienia zdjęć makro lub zdjęć z małej odległości szczegółowość obrazu spowoduje uwydatnienie wszelkich drobin kurzu, skaz i innych wad. Pędzel do punktowej korekty lub narzędzie do klonowania dostępne w programie do edycji obrazów może skutecznie zamaskować problemy poprzez skopiowanie jasności, koloru i tekstury z sąsiadujących pikseli.

Najnowsze wersje programu Canon Digital Photo Professional (DPP) zawierają także narzędzie do budowania głębi. Automatyzuje ono proces konwertowania serii zdjęć zarejestrowanych aparatem EOS R w trybie sekwencji nastaw ostrości, łącząc je w jeden obraz. Idealnie nadaje się do zwiększania efektywnej głębi ostrości w przypadku fotografii zbliżeniowej i makrofotografii.


Mamy nadzieję, że te wskazówki i techniki udowodniły, jak łatwe jest rozpoczęcie przygody z makrofotografią, i zainspirowały Cię do skupienia się na szczegółach z myślą o robieniu zdjęć z małej odległości.



Autor: Matthew Richards