Joseph Penney

Muzyka rap i poezja to środki, którym Kapsztad próbuje niwelować podziały rasowe
Autor: Joe Penney

Kapsztad to miasto otoczone oceanem i podzielone na dwie części przez Górę Stołową. Urzeka naturalnym pięknem, które stoi w sprzeczności z wiekami niewolnictwa i prześladowań rasowych.

Współczesne pokolenie artystów, muzyków, poetów i filmowców próbuje uporać się z niechlubną historią. W RPA, kraju z 11 oficjalnymi językami, ważne jest nie tylko to, co się mówi, ale także to, w jaki sposób się to wyraża.

Quintin Goliath, używający przydomka artystycznego Jitsvinger („Wystrzałowy”), jest raperem z Kapsztadu, w którego żyłach płynie krew wielu narodowości. Śpiewa w języku afrikaans, którym posługuje się 7 mln obywateli RPA. Język jest mieszanką niderlandzkiego oraz języków malajskiego, portugalskiego, angielskiego, chińskiego, Xhosa i Khoi.

Joseph Penney

Goliath, który rapuje o polityce, tożsamości i miłości, stwierdził, że język afrikaans staje się coraz popularniejszy, szczególnie wśród młodzieży. 

– Język afrikaans stał się bardziej modny i zyskał swobodny charakter w ciągu ostatnich 15 lat – mówi. – Mieszkańcy dzielnicy Kimberley potrafią użyć nawet 6 języków w ramach jednego zdania – dodaje.

Joseph Penney

– W efekcie słownictwo, które używam, dociera do świadomości szerszego grona odbiorców. I to jest droga na przyszłość dla Afrykanerów: poszanowanie różnic i akceptacja różnych sposobów wyrażania się.

O ile przyszłość tego języka wygląda obiecująco, o tyle jego historia budzi kontrowersje. Język afrikaans narodził się w regionie Kapsztadu, wśród niewolników z Afryki Zachodniej, rdzennych plemion Khoi i San oraz Indonezji. Zaadoptowali oni język niderlandzki, którym posługiwali się właściciele niewolników i kolonialni osadnicy, i przekształcili w powszechnie używany język.

Joseph Penney

Według instytutu South Africa Race Relations Institute dziś jedynie 40% osób posługujących się językiem afrikaans w domu stanowią biali obywatel RPA. 

– Wiele osób wciąż określa „białą” wersję języka afrikaans jako ładną, czystą i właściwą, a swoją wersję tego języka uważa za poślednią lub gorszego sortu. Jest to wyraz głęboko zakorzenionej pogardy do samego siebie, będącej pokłosiem niewolnictwa, kolonializmu i apartheidu – mówi Goliath. 

– Naprawa sytuacji w kontekście szeroko rozumianej społeczności Afrykanerów będzie wymagać sporego wysiłku – mówi.

Joseph Penney

Kapsztadzki poeta Jethro Louw także używa języka afrikaans. Wśród jego przodków znajdziemy członków plemienia Khoisan i niewolników z Mozambiku. W swojej poezji odwołuje się on do opowieści o rdzennych mieszkańcach i mitów dotyczących Kapsztadu. Gra na łuku muzycznym, instrumencie tradycyjnie używanym w kontekście poezji, muzyki i komunikacji.

Joseph Penney

– Staram się popularyzować kulturę rdzennych mieszkańców i jej symbole, takie jak łuk, w świadomości społecznej – mówi. 

Angielski jest czwartym pod względem popularności językiem w RPA (po językach plemion Zulu i Xhosa oraz języku afrikaans). Jednak jego wpływ na życie publiczne jest znacznie większy.

Joseph Penney

Bheki Pilot Biller jest 24-letnim studentem z Limpopo. Mówi w języku plemienia Zulu i po angielsku. W swojej pracy, która dotyczy problemów społecznych, używa tego ostatniego języka. 

Pilot mówi, że w Kapsztadzie nadal występują podziały rasowe i że doświadczył dyskryminacji w kontekście zatrudnienia z powodu nieznajomości języka afrikaans.

Joseph Penney

– Nie akceptuję faktu, że trzeba mieć określony kolor skóry, aby dostać pracę. W przypadku niektórych stanowisk pracodawca wyraźnie zaznacza, że trzeba biegłe czytać i pisać w języku afrikaans. Co to za praca?

Joseph Penney

W każdej społeczności w Kapsztadzie pojawiają się głosy domagające się większej sprawiedliwości społecznej w RPA. Podczas niedawnego koncertu znany muzyk rockowy Jeremy De Tolly (biały mieszkaniec Kapsztadu, dla którego językiem ojczystym jest angielski) stwierdził, że biali obywatele powinni podzielić się swoim majątkiem z mniej zamożnymi rodakami.

Joseph Penney